انوع مو چیست؟
۱- موهای جنینی ظریف و معمولا بدون رنگدانه هستند و Lango Hairs نامیده می‌شوند. موهای لانگو از اواخر جنینی به تدریج شروع به ریزش می‌کنند و این ریزش تا چندین هفته پس از تولد هم ادامه دارد و به جای آن‌خا موهای ولوس و ترمینال رشد پیدا می‌کنند.
۲- موهای ولوس (Vellus Hairs): ظریف هستند و در نواحی ریش، زیر بغل و تناسلی با تحریک هورمون‌های بدن در دوران بلوغ به موهای ترمینال تبدیل می‌شوند.
۳- موهای ترمینال (Terminal Hairs): ضخیم و رنگدانه‌دار هستند و در پوست سر، مژه، ابروها، ریش، زیر بغل و ناحیه تناسلی قرار دارند.
چرخه رشد موها چگونه است؟
چرخه مو دارای ۳ مرحله است:
۱- مرحله آناژن: این مرحله ۳ سال طول می‌کشد و در طی آن موها رشد می‌کنند. (بیش از ۹۰ درصد موها در این مرحله هستند.)
۲- مرحله کاتاژن: این مرحله ۳ هفته طول می‌کشد و در طی آن یک سوم پایینی موها شروع به از بین رفتن می‌کنند. (یک درصد موها در این مرحله هستند.)
۳- مرحله تلوژن: این مرحله ۳ ماه (گاهی تا یکسال) طول می‌کشد و طی آن موها ریزش پیدا می‌کنند و به جای آن موهای آناژن دیگری رشد می‌کنند. (۹درصد موها در این مرحله هستند.)
با توجه به تعداد موهای سر و اینکه یک درصد موهای سر در فاز تلوژن قرار دارند، روزانه حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ مو به طور طبیعی ریزش پیدا می‌کنند.
علل افزایش ریزش مو چیست؟
به دلیل ورود زودرس موها به فاز تلوژن رخ می‌دهد و در آن درصد موهای تلوژن به بالای ۱۵ درصد می‌رسد. برخی علل ریزش موی تلوژن عبارتند از:
۱- ریزش مو نوزادی (طبیعی است)
۲- ریزش مو پس از زایمان (طبیعی است)
به طور معمول خانمها هنگام بارداری به دلیل تغییر میزان هورمون استروژن، موهای زیبا و ضخیمی دارند. چون این هورمون از ریزش فولیکول مو جلوگیری می کند. با این حال، این حالت برای همه زنان باردار یکسان نیست، چون ممکن است به دلایل مختلف مربوط به سلامتی یا عدم تعادل هورمونی موهای خود را در دوران بارداری از دست بدهند. عدم ثبات سطح هورمون های بدن و تغییرات جسمی خاص می تواند باعث ریزش مو در دوران بارداری شود.
۳- پس از تب‌های بالا (مانند مالاریا)
۴- عفونت‌های شدید
۵- بیماری‌های مزمن شدید (مانند لوپوس و ایدز،ام‌اس و…)
۶- استرس‌های روانی طولانی و شدید
ریزش مو در اثر استرس مرد و زن و سن و سال نمی‌شناسد. در هر سنی و با هر شرایطی بدنی که باشید، در صورتی که تحت فشار شدید استرس قرار بگیرید موهایتان را از دست خواهید داد. در شرایطی که استرس شدیدی دارید، هورمون‌های مختلف در بدن شما برای عادی‌سازی شرایط ترشح می‌شوند و این امر باعث به هم ریختن تعادل هورمونی بدنتان می‌شود. اگر شرایط استرس‌زا طولانی شود یا به طور مداوم در آن قرار بگیرید، موها شروع به نازک‌تر شدن کرده و ریزش آن‌ها آغاز می‌شود. البته این مشکل معمولا بعد از عادی شدن شرایط برطرف می‌شود اما برای جوانانی که مدام در معرض استرس ناشی از تحصیل و شغل و شرایط خانوادگی هستند می‌تواند ادامه‌دار باشد.
۷- پس از جراحی
۸- کم خونی، خونریزی و کمبود آهن
کم خونی باعث می شود خون که حاوی اکسیژن و مواد مغذی است به میزان کافی به ریشه موها نرسیده و موجب تضعیف و ریزش موها می گردد. خانم ها باید توجه کنند کم خونی صرفا به دلیل فقر آهن نمی باشد دلایل مهم دیگری از قبیل کمبود پروتئین، اسید فولیک، ویتامین B12 و B6 نیز در آن نقش دارند و نباید بدون بررسی و نظر پزشک از قرص های آهن استفاده نمود.
۹- هیپوتیروئیدی و هایپرتیروئیدی
۱۰- سوء تغذیه یا رژیم‌های غذایی سخت
گرچه در مورد اثرات مستقیم مواد غذایی در کمک به رویش موها اختلاف نظرهایی وجود دارد. اما آنچه مسلم است همه محققین به تاثیرات یک تغذیه سالم بر موها اتفاق نظر دارند. سوء تغذیه به معنی کمبود پروتئین، انرژی و ریز مغذی ها مثل آهن، ید و ویتامین‌ها در رژیم غذایی است. سوء تغذیه باعث خشکی پوست، ریزش مو و شکنندگی ناخن ها می‌شود. با برگشت به یک تغذیه صحیح می توان کلیه این عوارض سوء را جبران کرد اما اگر سوء تغذیه مدت طولانی طول بکشد گاهی ریزش موی آن غیر قابل برگشت می شود. سوء تغذیه طولانی مدت می تواند باعث رویش موهای کرکی به عنوان یک مکانیسم دفاعی در سرتاسر پوست شود.
۱۱- مصرف برخی داروها
داروهای زیر می‌توانند موجب افزایش فاز تلوژن شوند:
- رتینوئیدها (ایزوترتینئین، آسیترئین و…)
- داروهای ضد انعقاد (وارفارین، هپارین و …)
- داروهای ضد تیروئید (متی‌مازول، فننیل تیو اوراسیل و …)
- داروهای ضد صرع (والپورات سدیم، فنی‌توئین، کاربامازپین و…)
- داروهای بتابلاکر (پروپرانولول، کارودیول و…)
۱۲- استفاده بیش از حد از مواد حالت‌دهنده
یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو استفاده فراوان از ژل‌ها، ماسک‌ها و روغن‌های مو است. این مواد برای اینکه به موهای شما حالت دهند تقریبا آن‌ها را نابود خواهند کرد. ترکیبات موجود در این مواد اغلب شیمیایی بوده و برای ساقه و ریشه موها مناسب نیست. مشکل استفاده از این مواد زمانی زیاد می‌شود که بدون پاک کردن آن‌ها از روی موهایتان به رختخواب بروید و فردا صبح مجددا از آن‌ها استفاده کنید. در چنین مواردی باید در سنین جوانی فاتحه موهای زیبای خود را بخوانید.
۱۴- ارث و ژنتیک
در صورتی که پدر، برادران، عموها یا دایی‌هایتان صاحب موهایی کم‌پشت بوده یا به طور کامل کچل هستند، احتمالا خودتان متوجه علت مشکل خواهید شد. البته این به این معنا نیست که در صورت وجود ژن کچلی در خانواده، شما هم حتما کچل خواهید شد اما معمولا یکی از دلایل ریزش مو وجود ژن کچلی در شما است.
۱۵- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی کیستیک که ناشی از عدم تعادل هورمونی است باعث آزاد شدن بیش از حد هورمون های مردانه در زنان و منجر به رشد بیش از حد موهای زائد در خانمها و ریزش موی سر می شود.
۱۶- سیگار، قلیان و مواد مخدر
مواد مخدر صناعی، سیگار و قلیان به دلیل هایپوکسی (کاهش سطح اکسیژن) + افزایش غلظت خون + کاهش اشتها باعث ریزش مو می‌شوند.
۱۷- ریزش مو پس از کاشت مو
موهای تازه کاشته شده از ابتدا یعنی روز اول که پانسمان سر شما باز می‌شود شروع به رشد خواهند کرد و این رشد که حدود ۱ الی ۲ میلیمتر می‌باشد تا حدود روز بیستم ادامه خواهد داشت. اما جای نگرانی نیست چرا که اکثر موهایی که بعد از هفته اول کاشت مو دچار ریزش می‌شوند فقط ساقه مو می‌باشند. فولیکول‌های مو در زیر پوست توسط بافت پوست محکم شده و احتمال ریزش مو همراه ریشه بسیار کم می‌باشد.
۱۸- ریزش مو متعاقب ابتلا به کرونا
ریزش مو ممکن است با حالت شدید بیماری کووید ۱۹ ارتباط داشته باشد. با این حال درستی این موضوع و مکانیسم بیولوژیکی آن مشخص نیست.
در یک مطالعه در ماه می ۲۰۲۰، ۱۷۵ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ که در بیمارستان بستری شده بودند، مورد تحقیق قرار گرفتند. محققان مشاهده کردند که تعداد زیادی از بیماران (۶۷درصد) دچار ریزش مو شده اند. البته لازم به ذکر است که گروه کنترل در این مطالعه وجود نداشت.
یک مطالعه در ماه جولای ۲۰۲۰، الگوی طاسی سر را در ۳۳۶ مرد مبتلا به کووید۱۹ که در بیمارستان بستری شده بودند و ۱۶۰۵ نفر از مردانی که بدون کووید۱۹ در بیمارستان بستری شده بودند را مورد مقایسه قرار داد. یافته ها نشان داد مردانی که طاسی سر قابل توجهی داشتند، تست کووید۱۹ شان مثبت بوده است.