لیکن پلان به طور معمول، به صورت خود به خود بهبود می‌یابد، اما روند بهبودی می‌تواند از چند ماه تا دو سال طول بکشد. به دلیل عدم وجود درمان قطعی، هدف از درمان‌های موجود کاهش ناراحتی‌های جسمی و روحی بیمار است.
لیکن پلان چیست؟
بیماری لیکن پلان یک اختلال خودایمنی پوستی است که ممکن است به‌طور ژنتیکی منتقل شود. این بیماری به‌ویژه با ضایعات پوستی و خارش همراه است، ولی معمولاً پس از مدتی بهبود می‌یابد و عوارض آن دائمی نیست. از آنجا که درمان قطعی برای لیکن پلان وجود ندارد، درمان‌ها بیشتر به کاهش ناراحتی‌های ناشی از خارش و بثورات محدود می‌شود.
علائم لیکن پلان
لیکن پلان با ویژگی‌های خاصی همراه است که شامل:
- ظاهر ضایعات: بثورات به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و معمولاً به‌طور خودبه‌خود ناپدید می‌شوند.
- شکل: این بثورات ممکن است صاف یا برجسته باشند.
- رنگ: رنگ بثورات می‌تواند صورتی، قرمز یا بنفش باشد.
- اندازه: اندازه بثورات معمولاً کمتر از یک سانتی‌متر و در حدود ۳ تا ۵ میلی‌متر است.
- رگه‌های سفید: برخی از پاپول‌ها یا بثورات ممکن است دارای رگه‌های سفید رنگ باشند.
- خارش: خارش شدید یکی از مشخصات کلیدی لیکن پلان است و معمولاً در شب شدت بیشتری پیدا می‌کند.
انواع لیکن پلان
لیکن پلان به انواع مختلفی تقسیم می‌شود و می‌تواند بر قسمت‌های مختلف بدن تأثیر بگذارد:
- لیکن پلان پوستی: ضایعات بر روی پوست ظاهر می‌شود و با بثورات و خارش همراه است.
- لیکن پلان دهانی: به مخاط دهان آسیب می‌زند و با خارش و زخم‌های دهانی همراه است.
- لیکن پلان تناسلی: بثورات در نواحی تناسلی بروز می‌کند و می‌تواند باعث ناراحتی شود.
- لیکن پلان مویی: به پوست سر و فولیکول‌های مو آسیب می‌زند و می‌تواند منجر به ریزش مو شود.
- لیکن پلان ناخن: تغییرات در ناخن‌ها مانند تغییر در شکل، رنگ و بافت ناخن‌ها مشاهده می‌شود.
گروه‌های در معرض خطر
لیکن پلان می‌تواند در هر فردی بروز کند، اما برخی گروه‌ها بیشتر در معرض این بیماری هستند:
- افراد بالای ۳۰ سال: احتمال ابتلا به لیکن پلان در این گروه سنی بیشتر است.
- زنان: زنان نسبت به مردان بیشتر به لیکن پلان مبتلا می‌شوند.
- افراد با اختلالات کبدی: افرادی که به اختلالات کبدی مانند سیروز کبدی یا هپاتیت C مبتلا هستند، بیشتر در معرض لیکن پلان قرار دارند.
علت‌های بروز لیکن پلان
لیکن پلان به‌عنوان یک اختلال خودایمنی شناخته می‌شود که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های خودی حمله می‌کند. عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقش داشته باشند و موجب انتقال این اختلال از والدین به فرزندان شوند. عوامل محیطی نیز ممکن است به بروز لیکن پلان کمک کنند.
آیا لیکن پلان سرطان است؟
لیکن پلان یک بیماری خودایمنی است و با سرطان تفاوت دارد. سرطان به دلیل تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌ها ایجاد می‌شود، در حالی که لیکن پلان به دلیل اختلال در سیستم ایمنی و تخریب سلول‌های خودی به وجود می‌آید. ویژگی‌های لیکن پلان به شرح زیر است:
- مسری نیست: لیکن پلان از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.
- ارثی است: این بیماری می‌تواند به‌طور ارثی از والدین به فرزندان منتقل شود.
- عفونت‌زا نیست: لیکن پلان به علت عفونت بروز نمی‌کند.
- کشنده نیست: لیکن پلان بیماری کشنده‌ای نیست و معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد.
- امکان عود: ممکن است بیماری پس از مدتی دوباره بازگردد.
درمان بیماری لیکن پلان
لیکن پلان به‌عنوان یک بیماری غیرقابل درمان شناخته می‌شود که به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد. معمولاً بهبودی می‌تواند بین چند ماه تا دو سال طول بکشد. در این مدت، درمان‌ها بیشتر بر کاهش خارش، کاهش التهاب و بهبود کیفیت زندگی فرد تمرکز دارند، چرا که درمان قطعی برای لیکن پلان وجود ندارد.
درمان دارویی بیماری لیکن پلان
بیماری لیکن پلان، که یک اختلال مزمن پوستی است، می‌تواند با استفاده از داروها و پمادها به کاهش خارش و التهاب کمک کند. مصرف داروها برای این بیماری باید تحت نظر پزشک انجام شود و از خوددرمانی اجتناب شود. در ادامه، برخی از داروهای رایج تجویزی برای مدیریت لیکن پلان آورده شده است:
- پمادها و کرم‌های موضعی: داروهایی مانند فلوسینولون، کلوبتازول و تریامسینولون به کاهش خارش و التهاب کمک می‌کنند. این پمادها معمولاً به‌صورت مستقیم روی ضایعات پوستی مالیده می‌شوند.
- قرص‌های ضد خارش: قرص‌های خوراکی مانند لوراتادین و سیتیریزین می‌توانند به کاهش خارش مؤثر باشند و به کنترل علائم لیکن پلان کمک کنند.
- آنتی‌هیستامین‌ها: این داروها نیز برای کاهش خارش پوست مفید هستند و می‌توانند به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند.
- داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی: در موارد شدیدتر که با استفاده از پماد و قرص‌های معمولی بهبود حاصل نشود، پزشک ممکن است داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی مانند کپسول‌های سیکلوسپورین یا قرص‌های آیزرتین را تجویز کند. این داروها برای مدیریت وضعیت‌های شدید و مقاوم به درمان معمولی به‌کار می‌روند.
- درمان لیکن پلان دهانی: برای مدیریت لیکن پلان در نواحی دهان، استفاده از قرص‌های استروئیدی و پماد مخصوص لیکن پلان دهانی توصیه می‌شود. علاوه بر این، رعایت بهداشت دهان به‌طور ویژه به بیماران توصیه می‌شود تا شدت علائم کاهش یابد.
در مجموع، درمان بیماری لیکن پلان نیازمند نظارت دقیق پزشکی و پیگیری مداوم است تا بهترین نتیجه حاصل شود و عوارض جانبی به حداقل برسد.
تفاوت بین لیکن پلان و اگزما
اصلی‌ترین تفاوت بین لیکن پلان و اگزما در علت ایجاد آنها و ظاهر ضایعات پوستی است. اگزما معمولاً بر اثر واکنش‌های آلرژیک به آلرژن‌ها بروز می‌کند، در حالی که لیکن پلان یک بیماری خودایمنی است که به دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود.
ویژگی‌های اصلی این دو عارضه پوستی:
- علت ایجاد:
- اگزما: ناشی از واکنش‌های آلرژیک به مواد محرک یا آلرژن‌ها است.
- لیکن پلان: یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خودی حمله می‌کند.
- ظاهر ضایعات پوستی:
- اگزما: معمولاً به صورت ضایعات قرمز، ملتهب و خارش‌دار با پوسته‌ریزی و خشکی پوست بروز می‌کند.
- لیکن پلان: ضایعات پوستی ممکن است به صورت پاپول‌های صاف یا برجسته، با رنگ‌های متنوع (صورتی، قرمز، بنفش) و خارش کمتر ظاهر شوند.
- شدت خارش و اندازه ضایعات:
- اگزما: خارش می‌تواند شدید و ناراحت‌کننده باشد، و ضایعات پوستی ممکن است بزرگتر و گسترده‌تر باشند.
- لیکن پلان: شدت خارش معمولاً کمتر است و ضایعات پوستی معمولاً کوچک‌تر و محدودتر هستند.
اگر پوست شما دچار خارش و التهاب است و نیاز به مشاوره تخصصی دارید، می‌توانید با یک دکتر پوست آنلاین پذیرش ۲۴ در مورد مشکل خود مشورت کنید.
خلاصه
لیکن پلان به‌عنوان یک بیماری خودایمنی پوستی با بثورات و خارش شدید شناخته می‌شود. اگرچه این بیماری به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد، فرآیند بهبودی ممکن است زمان‌بر باشد و از چند ماه تا دو سال به طول بینجامد. در این مدت، درمان‌ها به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می‌کنند.
در صورتی که نیاز به مشاوره دارید با کارشناسان کلینیک زعفرانیه در ارتباط باشید.